Systeemdenken :een denkpatroon voor de toekomst

Inleiding

In onze huidige complexe samenleving is er een noodzaak om een nieuwe denkwijze toe te voegen aan onze huidige analytische denkwijze  voor het duurzaam oplossen van complexe problemen

Het opsplitsen van het probleem ( kan een product, dienst , organisatie, …. zijn )in zijn elementen  en die in isolatie te verbeteren , te verstevigen of te veranderen (lineair of reductionistisch denken )brengt geen duurzame oplossing .

Systeemdenken kijkt niet naar de elementen zelf , maar naar de dynamische  interrelatie’s tussen die  elementen .Duurzame verbeteringen gebeuren door interventie’s te doen in de dynamiek van het geheel.

Wat is systeemdenken ?

Systeemdenken geeft U :

-        een krachtig nieuw perspectief:een nieuwe mindset.

-        een specifieke taal

-        een set van middelen

dat gebruikt kan worden , om de meest vervelende en terugkomende problemen in je privé en professionele context te bekijken en op te lossen .

Systeemdenken is een manier om naar de  werkelijkheid te kijken , als een aaneenschakeling van elementen die dynamisch met elkaar in relatie zijn , dan enkel maar te kijken naar de elementen zelf .

Systeemdenken bestaat al lang.Plato, Archimedes, Einstein, Deming zijn enkele bekende voorbeelden . Door de jaren heen , zijn er voortdurend studies gedaan voor een beter inzicht , en heeft het zijn waarde bewezen in verschillende domeinen zoals geneeskunde , landbouw , milieu , sociologie,….enz.

 Vandaag is de toepassing in organisatorische ontwikkeling een feit!

Waarom is systeemdenken belangrijk

Systeemdenken is belangrijk omdat het je  een preciezer beeld van de werkelijkheid geeft.

Het helpt je duurzame oplossingen aan complexe problemen te vinden en dit met een lange termijn visie.Het leert je ook dat er niet één oplossing is , en dat bepaalde actie’s op termijn onverwachte gevolgen kunnen hebben , positief als negatief.

Wat is nu eigenlijk een systeem?

Een systeem is een groep van elementen ( kunnen enkelvoudige delen of subsystemen zijn ) die zodanig  in interactie met elkaar zijn , dat ze een dynamisch en geconnecteerd geheel vormen .Systemen zijn overal , denk maar aan het menselijk  lichaam , de productie eenheid in het bedrijf, de natuur, een auto….enz.

Ecologische en mens-sociale systemen zijn levende systemen ;auto’s , wasmachines  enz zijn mechanische systemen . Door het feit dat mechanische systemen gemaakt worden door levende systemen is hier ook een verbinding , en kunnen beiden beschouwd worden als subsystemen van een groter systeem .

De specifieke kenmerken van systemen

-        Elk systeem heeft een doel in een groter systeem: De kwaliteitscontrole adeling zorgt ervoor dat de produkten van Uw organisatie foutloos aan de klant worden geleverd.

-        Alle systeemelementen moeten aanwezig zijn om het doel optimaal te verwezenlijken :De kwaliteitsafdeling bestaat uit mensen , materieel , documentatie…alle delen zijn noodzakelik om het doel te bereiken

-        Daar is een hierarchie tussen de elementen en vormen zodanig een struktuur.De inspecteuren rapporteren aan de QA manager  en volgen procedures .

-        Systemen kunnen veranderen door het krijgen van feedback: Procedures en verantwoordelijkheden kunnen veranderen door de feedback van audits.

-        Systemen blijven stabiel  bij het krijgen van feedback: bij het krijgen van een ontevredenheid wordt het system aangepast om toch het doel te bereiken

Systeemdenken als een nieuwe mindset .

Systeemdenken laat ons de gebeurtenissen en gedragspatronen te bekijken in een nieuw daglicht.

Nemen we terug ons kwaliteitsvoorbeeld :

Een defect wordt ontdekt in een product , en bij onderzoek is het een menselijke fout van operator A die niet de procedure heeft gevolgd. Operator A wordt terug getraind in de procedure : reactie.In een periode van 6 maand komt het defect meermaals voor, maar door andere personen .Wanneer we het systemisch gaan bekijken , zien we dat de operatoren de procedures niet volgen , omdat met hun ervaring en kennis ze overtuigd zijn dat de procedures fout zijn .

Naar te kijken naar het geheel en de gepaste vragen te stellen , zien we beter wat de onderliggende oorzaken zijn : hier in dit voorbeeld , de overtuging van de operators van hun beter kunnen .

Systeemdenken als een specifieke taal

-        Systeemdenken heeft een specifieke taal, dat je toelaat beter met anderen te communiceren en een visueel beeld  te maken van de systeemstructuur.

-        De focus ligt eerder op circulaire feedbackpatronen dan lineaire

-        Het gebruikt typische terminologie zoals  versterkende lussen ( een feedbackcyclus dat exponentiele groei aanstuurd) en gebalanceerde lussen( een feedbackcyclus dat stabiliteit aan het systeem brengt)

Systeemdenken als een set van middelen

Een aantal visuele hulpmiddelen staan ter beschikking om

-        een grafische voorstelling te geven van de structuur en gedrag van het systeem

-        met anderen de dynamiek te bespreken

-        interventies te simuleren om de potentiele impact na te gaan

Deze hulpmiddelen zijn onderandere: causale lussen, gdragsgrafieken in de tijd, stock en flowsdiagrammen , systeem archetypen, computer simulation models …enz

Conclusie:

Of u nu systeemdenken beschouwd als een mindset, taal of toolbox  het is een krachtige aanvulling aan ons lineair denken om beter in te grijpen in onze snel veranderende wereld, met al zijn complexiteit  .

Systeemdenken is een krachtig denkpatroon!